อพท. เสริมเครื่องมือ “Carbon Neutral” นำทางท่องเที่ยวชุมชนไทยสู่สมดุลแห่งความยั่งยืน"

ในวันที่โลกกำลังเผชิญกับความท้าทายจากวิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อม การท่องเที่ยวโดยชุมชน (Community Based Tourism หรือ CBT)  ซึ่งเป็นรูปแบบการท่องเที่ยวที่ใกล้ชิดกับธรรมชาติและวัฒนธรรมท้องถิ่น ก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงการปรับตัวเพื่อความยั่งยืนได้ องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. ในฐานะหน่วยงานที่ส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนของไทย ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของประเด็นนี้ และได้ริเริ่มแนวคิดและเครื่องมือที่จะนำพา CBT ไทย ก้าวสู่ยุคใหม่ของการท่องเที่ยวที่ปล่อยคาร์บอนอย่างสมดุล

อพท. ได้พัฒนาแนวคิด "Carbon Neutral" ซึ่งเป็นเสมือนคู่มือหรือเข็มทิศ  ที่นำทางการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนไปสู่เป้าหมายของการปล่อยคาร์บอนอย่างสมดุล  ไม่ใช่เพียงแค่การลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แต่ยังเป็นการสร้างความยั่งยืนในทุกมิติ ทั้งในด้านเศรษฐกิจที่ชุมชนสามารถเติบโตได้อย่างมั่นคง ด้านสังคมที่รักษาไว้ซึ่งวิถีชีวิตและวัฒนธรรมอันดีงาม และด้านสิ่งแวดล้อมที่ทรัพยากรธรรมชาติถูกใช้อย่างรู้คุณค่าและส่งต่อสู่รุ่นต่อไปได้

 ด้วยแนวคิด "ปรับ - ลด - ชดเชย"  3 คำทรงพลัง เป็นหัวใจสำคัญที่จะทำให้ CBT ไทย เดินทางไปสู่เป้าหมาย Carbon Neutral ได้อย่างแท้จริง  ด้วยการนำมาใช้เพื่อยกระดับเส้นทางและกิจกรรมท่องเที่ยวของชุมชน  และแนวคิดนี้ไม่ได้ซับซ้อนหรือยากต่อการเข้าใจ แต่เป็นการนำเสนอหลักการที่ทำได้ง่าย วัดผลได้จริง และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้อย่างหลากหลาย   

"ปรับ" คือ การปรับเปลี่ยนรูปแบบหรือวิธีการดำเนินกิจกรรมท่องเที่ยวให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น  ตัวอย่างเช่น การเปลี่ยนจากการใช้ยานพาหนะที่ใช้น้ำมันเชื้อเพลิง เป็นยานพาหนะไฟฟ้าหรือจักรยาน  การปรับปรุงประสิทธิภาพของเครื่องใช้ไฟฟ้าในที่พักและสถานที่ทำกิจกรรม หรือการปรับเปลี่ยนไปใช้วัสดุทดแทนที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น ภาชนะที่ใช้ซ้ำได้

"ลด" คือ การลดปริมาณกิจกรรมที่ก่อให้เกิดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์โดยไม่จำเป็น  ไม่ว่าจะเป็นการลดการเดินทางที่ไม่จำเป็น การลดการใช้พลังงานและทรัพยากรอย่างฟุ่มเฟือย หรือการลดปริมาณขยะที่เกิดขึ้นจากการท่องเที่ยว   

"ชดเชย" คือ การทำกิจกรรมที่สามารถชดเชยหรือดูดซับก๊าซเรือนกระจกที่ปล่อยออกมาจากกิจกรรมท่องเที่ยว  ซึ่งกิจกรรมที่ได้รับความนิยมและมีประสิทธิภาพในการชดเชยคาร์บอน คือ การปลูกป่า   

เพื่อให้การเดินทางสู่ Carbon Neutral ของ CBT ไทย เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ อพท. ได้พัฒนา "Carbon Footprint System" ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ชุมชนสามารถประเมินค่าการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หรือที่เรียกกันว่า "รอยเท้าคาร์บอน" จากกิจกรรมท่องเที่ยวต่างๆ ได้อย่างแม่นยำ  เครื่องมือนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่ตัวเลขบนหน้าจอ แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ชุมชนมองเห็นผลกระทบของกิจกรรมท่องเที่ยวที่มีต่อสิ่งแวดล้อมได้อย่างชัดเจน  

เมื่อชุมชนสามารถวัดปริมาณการปล่อยคาร์บอนได้แล้ว ก็จะสามารถนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์ วางแผน และดำเนินการตามแนวทาง "ปรับ - ลด - ชดเชย" ได้อย่างตรงจุดและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น  นอกจากนี้ เครื่องมือนี้ยังช่วยให้ชุมชนสามารถติดตามและประเมินผลความคืบหน้าของการดำเนินงานด้านการลดคาร์บอนได้อย่างเป็นระบบ และสามารถนำเสนอข้อมูลเหล่านี้ต่อสาธารณชนได้อย่างโปร่งใส   

อพท. เชื่อมั่นว่า Carbon Neutral และ Carbon Footprint System จะเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะช่วยผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวงการการท่องเที่ยวชุมชนของไทย  ไม่ใช่เพียงแค่การลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม แต่ยังเป็นการสร้างความเข้มแข็งให้กับเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน และเป็นการแสดงความรับผิดชอบต่อสังคมโลกในการร่วมมือกันแก้ไขปัญหาวิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อม