ความทรงจำ “หลาดเก่าตานี” แหล่งตลาดผัก ปลาของคนท้องถิ่น
มาเที่ยวเมืองปัตตานี หากเดินเที่ยวดูตลาดยามเช้า แหล่งขายปลาทะเล ผักพื้นบ้าน ต้องแวะมาที่ “ตลาดเก่า” หรือคนตานีเรียกติดปากกัน”หลาดพิธาน” ซึ่งตลาดแห่งนี้เป็นแหล่งอาหารที่ใหญ่สุดของจังหวัด ซึ่งมีอาหารขายหลากหลายวัฒนธรรมการกิน ทั้งไทยพุทธ มุสลิม และจีน
ที่ขึ้นชื่อมาก “ปลาทะเลจากอ่าวไทย” ซึ่งมีปลาหลากหลายชนิด ทั้งปลาที่จับมาจากประมงพื้นบ้าน และปลาจากเรือยนต์ขนาดใหญ่ นำมาจากแพปลาสดๆทุกเช้า พ่อค้า แม่ค้าจะมาวางขายกันที่นี่ ซึ่งใครมาจ่ายตลาดแห่งนี้ จะมีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น กลิ่นปลาเค็มหอมฟุ้งเข้าจมูก บ่งบอกถึงแหล่งขายปลาทะเล
ปลาจากหลาดเก่า จะมีทั้งปลาทู ปลากะพง ปลาลัง ปลาจาระเม็ด ปลาแดง กุ้ง หอย ปู ยิ่งใครที่ชอบทานปลาน้ำเค็ม จะมาหาซื้อกันที่ตลาดแห่งนี้ มีขายราคามิตรภาพ ไม่แพงมากเหมือนตลาดสดทั่วไป เนื่องจากว่าอยู่ใกล้กับทะเลอ่าวไทย พ่อค้าจะไปรับจากเรือโดยตรง หรือชาวประมงนำมาส่งขาย ยิ่งปลาอินทรีย์สดๆโลละ 100 กว่าบาทเท่านั้น มีทั้งอินทรีย์แดดเดียวที่หมักและแช่น้ำทะเลโดยตรงจากเรือประมงพื้นบ้าน จะมีกลิ่มปลาหอม เนื้อนุ่ม อร่อยมาก
พ่อค้า แม่ค้าส่วนใหญ่ จะเป็นชาวมุสลิมที่สืบทอดอาชีพมาจากบรรพบุรุษ อดีตเคยเป็นแม่ค้าขายปลามาก่อนเมื่อหลายสิบปี วันนี้ปล่อยมือให้ลูกๆหลานๆมารับมือต่อ บางรายมีแม่คนจีนหลงเหลือให้เห็นอยู่บ้าง ส่วนใหญ่จะนิยมขายผักกัน แต่แม่ค้าเหล่านี้ค้าขายอยู่คู่กับตลาดมายาวนานเป็นคนท้องถิ่นปัตตานี
การซื้อปลาจากตลาดพิธาน จะมีข้อดีตรงนี้ ลูกค้าซื้อแล้ว สามารถให้แม่ค้าขูดเกล็ดปลา ผ่าเอาขี้ปลา พุ่งออก ตัดหัวปลา หั่นเป็นแว่นได้ โดยซื้อกลับไปบ้านสามารถนำไปแกง ทอด ต้มยำได้ทันที เพียงแค่นำปลาไปล้างน้ำเปล่าทำความสะอาดเล็กน้อยเท่านั้น ปัจจุบันพ่อค้าบางคน พอมีลูกค้าสั่งซื้อผ่านออนไลน์ เพื่อส่งไปข้ามจังหวัด อย่างลูกค้ากรุงเทพฯยังมีการสั่งซื้อเข้ามา แต่ต้องซีน และส่งผ่านห้องเย็นหรือแช่น้ำแข็งในลังโฟม มิฉะนั้น ปลาทะเลอาจเน่าได้เมื่อใช้เวลาส่งของหลาบๆวัน แต่ส่วนน้อยสั่งซื้อช่องทางนี้
ตลาดพิธานปัจจุบันแปรเปลี่ยนไปเยอะ เนื่องจากยุคนี้การซื้อปลาจะมีตลาดในย่านชุมชนเกิดขึ้นมากมาย ลูกค้าต่างอำเภอจะเลือกซื้อปลาแถวตลาดใกล้บ้านกัน บางแห่งจะซื้อตามรถกะบะที่มาขายตรงผ่านหน้าบ้านยามเช้า ทำให้มีความคล่องตัวจับจ่ายมากขึ้น นอกจาก มีงานใหญ่ใช้ปลาจำนวนมาก จะมาหาซื้อปลาจากตลาดแห่งนี้ไปทำกัน
ยามเช้าตลาดตั้งแต่ 05.00 น.คึกคักนิด เพราะว่ามีลูกค้าขาประจำมาซื้อไปทำอาหารขาย พอถึงช่วงสายๆ ลูกค้าจะน้อย จะเหลือแค่ลูกค้ขาจรที่มาจับจ่ายกัน ด้วยคามที่เป็นตลาดเก่าแก่ มาที่นี่จะมีผัก เครื่องแกง เนื้อวัววางขายกันมากมาย รวมทั้ง อาหารอิสลามที่ขึ้นชื่อ อย่างซุปเครื่องในวัว
นอกจากนี้ภายในตลาด จะมีขายเสื้อผ้าถุง ผ้าปาเต๊ะลวดลายอินโด มีให้เลือกมากมาย ราคาไม่ได้สูงเพราะร้านค้าเหล่านี้ขายกันมายาวนาน ตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ส่วนใหญ่เป็นลูกค้าเก่าที่มาซื้อ จะจดจำร้านค้าเก่าแก่
แต่เมื่อสังคมเมืองที่เปลี่ยนไป การบริโภคเริ่มมีความสะดวก คล่องตัว รวดเร็ว การเดินทางมาซื้อปลาในตลาดกันน้อย จะมีกลุ่มคนรุ่นใหม่ หันไปซื้อผ่านออนไลน์ และร้านค้าใกล้บ้าน เนื่องจากมีความคล่องตัว แต่มนต์เสน่ห์ตลาดเก่าแก่เหล่านี้ ยังอยู่คู่ปัตตานีมายาวนานร่วม 100 ปี ที่มีความขลัง และความดั่งเดิมยังคงหลงเหลืออยู่
แม้ปัจจุบันเปลี่ยนชื่อ “ตลาดเทศวิวัฒน์” ตั้งบริเวณถนนฤดี ต.อาเนาะรู ถือว่าเป็นชุมชนที่เข้มแข็งแห่งหนึ่งของปัตตานี ซึ่งตลาดย่านนี้ ไม่ใช้เพียงแหล่งขายอาหาร ในอดีตยังเป็นที่อยู่อาศัยของคนเก่า คนแก่ ระดับอาวุโสในท้องถิ่นริมตลาด จนถึงเถ้าแก่ใหญ่ปัตตานี ที่ทำมาหากิน ค้าขายจนร่ำรวย ปัจจุบันปล่อยมือให้ลูกหลานมารับกิจการต่อ
ภาพความทรงจำ หลงเหลือ ให้เห็นบริเวณอาคารพาณิชย์เก่าแก่ ที่ปลูกสร้างมายาวนานของปัตตานี สร้างความภาคภูมิใจให้คนรุ่นใหม่ที่อยู่ในชุมชนตั้งแต่เด็ก จนมีการศึกษาไปทำงาน รับราชการในต่างจังหวัด วันนี้ยังมีความทรงจำเก่าๆ ที่ไม่มีวันลืม
