ปังสุดๆ “ศรีกาเด็ง”กิน เที่ยว เรียนรู้สู่ประตูพิพิธภัณฑ์มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมโบราณ

ยกระดับเป็นสถานที่ท่องเที่ยวอีกที่หนึ่งของจังหวัดนราธิวาสก็ว่าได้ เพราะที่นี่ กำลังมาแรงทางโซเชียลมิเดีย ทั้งในประเทศและประเทศเพื่อนบ้าน อย่าง มาเลเซีย สิงคโปร์  อินโดนีเซีย ต่างรู้จักกันหมด แขกไปไทยมานราธิวาส เป็นต้องมาแวะดูพิพิธภัณฑ์โบราณที่สะสมกันมาหลายชั่วรุ่น ที่เจ้าของร้านชอบสะสม รักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมมากว่า 15 ปี

ก่อนหน้านั้นเจ้าของร้านเคยเปิดพิพิธภัณฑ์ ละหาร ที่เป็นศูนย์เรียนรู้ ให้กับนักเรียน นักศึกษา มาชมดูกันอยู่แล้ว แต่เนื่องจาก สถานที่เก่าคับแคบ จึงได้ย้ายมาที่ใหม่ พร้อมมีการเพิ่มเป็นสถานที่รักษาธรรมชาติบำบัด โดยนำสมุนไพรจาก “โอรังอัสลี” หรือเงาะป่าซาไกที่อาศัยอยู่บนภูเขา เอามาขาย เพื่อสร้างรายได้ให้กับ โอรังอัสลี(เงาะป่า ซาไก)

อีกทางหนึ่ง และที่ขาดไม่ได้คือ ร้านอาหาร ที่มีอาหารพื้นบ้านที่อร่อยมากๆที่เป็นสิกเนเจอร์หลักๆ คือ ข้าวเหนียวเหลืองไก่ย่าง ข้าวยำ ซุป ข้าวแกง เช่น แกงมัสมั่นเป็ด เนื้อ ไก่บ้าน ซอเล๊าะ  พร้อมเครื่องดื่มอีกมากมาย สำหรับคนที่ชอบถ่ายรูปมีมุมสวยๆทั้งแบบโมเดิร์น และย้อนยุค พร้อมมีเสื้อให้เช่าไว้ถ่ายรูปด้วย พร้อมกันนั้นทุกๆวันเสาร์ คนอัสลี ชื่อกะนะ คนดังของโอรังอัสลี ก็จะมาร้องเพลงให้ฟังและมาขายสมุนไพรเอง และมีกิจกรรมต่างๆ เช่น การปั้นไห วาดภาพเหมือน เป็นต้น

“โอรังอัสลี” หรือคนอัสลี หรือชนเผ่ามานิ เป็นชนพื้นเมืองดั้งเดิมที่อาศัยในพื้นที่ป่าเขาส่วนใหญ่จะอยู่เเถบ จังหวัดพัทลุง ตรัง สตูล ยะลา นราธิวาสจะเป็นกลุ่มย่อยๆ มีประมาณ 20-30คน //โอรัง ภาษามลายูพื้นเมืองของคนมุสลิมแปลว่า คน

สมุนไพร ของโอรังอัสลี มีอยู่ 2 อย่าง คือ1. กูบายาแตแอและบือซี สำหรับบำรุงกำลัง คลายกล้ามเนื้อแก้การป่วยเมื่อย สำหรับผู้ชาย และ2.กาจิฟาตีเมาะ สำหรับกระชับมดลูก สำหรับผู้หญิง

ข้าวเหนียวเหลืองไก่ย่างหรือข้าวเหนียวขวัญ ภาษามาลายูเรียกว่าปูโละสมางะ คนสมัยก่อนในพื้นที่3 จังหวัดชายแดนใต้ มักจะทำในงานมงคลต่างๆ เช่น แต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ พิธีเข้าสุนัต หรือพิธีกรรมต่างๆ  

นาย รัสมินทร์ นิติธรรม ผู้ใหญ่มิง หรือโต๊ะแนแบมิง เล่าว่า ศรีกาเด็งมาจากชื่อหมู่บ้าน หมู่บ้านนี้ชื่อว่าหมู่บ้านกาเด็ง ซึ่งแปลว่า “ไม้ไผ่สีเหลือง ในอดีตชื่อว่า หมู่บ้านบูโละกูนิง นานๆไปชื่อที่เรียกก็สั้นลงสั้นลง จนเหลือแต่ กาเด็ง ก็เลยตั้งชื่อที่ตรงนี้ให้รู้จักและยกระดับ เลยใส่คำว่า “ศรี” แปลว่า สิริมงคล รุ่งเรือง เจริญ  เพิ่มไปนำหน้า เป็น “ศรีกาเด็ง”  เพื่อเป็นการเสริมสิริมงคลให้กับสถานที่นี้และหมู่บ้านกาเด็ง

ในศรีกาเด็ง มีองค์ประกอบอยู่3 อย่างด้วยกันคือ 1 ในเรื่องของการรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เพราะว่าผมอยู่กับพิพิธภัณฑ์มา 15 ปี ที่นี่ก็เลยจะเป็น ศูนย์รวมวัฒนธรรม ให้องค์ความรู้กับนักเรียน นักศึกษา มาต่อยอดในเรื่องของ มรดกภูมิปัญญาของวัฒนธรรม 2. เป็นสถานที่รักษาธรรมชาติบำบัด โดยใช้ให้คำแนะนำ ให้คนมาที่นี่ กลับไป เป็นหมอดูแลตัวเอง

ปัจจุบันเราฝากชีวิตให้กับหมอ ดูแลเรา เราไม่ได้ดูแลตัวเราเลย ก็เลยต้องอยู่ในสภาวะของผู้ป่วยติดยา และก็ที่นี่เราก็จะใช้สมุนไพรจากคน “ คนอัสลี” คนอัสลีก็จะเป็นคนเก็บสมุนไพรมาและก็สอนสูตรเกี่ยวกับสมุนไพรให้กับผม และทุกวันเสาร์ “คนอัสลี” ก็จะมาที่นี้ จะมีกิจกรรมเป่าลูกดอกมาจำหน่ายสมุนไพร จะมีกิจกรรมทางวัฒนธรรม 3. เรื่องอาหารการกิน เราก็ชงในเรื่องของภูมิปัญญาในอดีตของเราให้เป็นที่รู้จัก

เช่น “ข้าวเหนียวเหลือง” ข้าวเหนียวขวัญ หรือที่คนมุสลิมเรียกว่า “ปูโละสมางะ” ของคน 3 จังหวัดเวลาในงานมงคลต่างๆเราสังเกตว่าจะมี “ข้าวเหนียวเหลือง” ไก่ย่างอยู่ เราก็เลยมา ดัดแปลงมาให้ดูดีของรสชาติ ทำให้เป็นที่สนใจของทุกคนมากินข้าวเหนียวเหลือง

นอกจากนั้นมี “ข้าวยำ” และก็มี “ ซุป” ที่มีสมุนไพรของคนอัสรี่ใส่ไว้เป็นยาด้วย ก็อยากเชิญชวนพี่น้องที่อยู่ที่นี่ หรือต่างจังหวัด ถ้าเที่ยวจังหวัดนราธิวาสแล้ว ย้ำ “ต้องมาที่นี่” เพื่อที่จะซึมซับเรียนรู้ เรื่องของวัฒนธรรมและก็ อาหาร อาหารที่เป็น พื้นเมืองจริงๆ  อาหารเรารับรองเลยเราคัดสรร กุ๊ก และทุกอย่างในนี้ อร่อย คนที่มากินทานที่นี่ โดยส่วนใหญ่จะซื้อเอาไป ติดไม้ติดมือเอาไปฝากคนที่บ้านอีกด้วยก็เลยอยากเชิญชวน มาที่นี่กัน

พิกัดร้านศรีกาเด็ง หมู่ที่7 บ้านกาเด็ง ตำบลละหาร อำเภอยี่งอ จังหวัดนราธิวาส ใกล้กับปั้ม ปตท.ละหาร ใครเดินทางมามาไม่ถูกกดตำแหน่งจุดเช็คอิน ปั้ม ปตท.ได้เลยอยู่ใกล้กันประมาณ 150 เมตร ก่อนถึงพิพิธภัณฑ์อัลกุรอาน หรือ โทร.089-6569957 หรือ0988703435 ( ผู้ใหญ่มิงหรือโต๊ะแนแบมิง)

โดย...แวดาโอ๊ะ หะไร / นางสาวอัสมา บินมะนุ รายงานข่าว/ ภาพ นราธิวาส